Het generiek kompas geeft aanleiding om op een andere manier te kijken naar kwaliteit van bestaan en de rol van zorg daarin. Het legt de nadruk op het voorkomen van een grotere zorgvraag, door te kijken wat mensen zelf en met hun netwerk kunnen en hoe de zorg daarop kan aansluiten. Zo wordt de beschikbare zorg zo goed mogelijk ingezet. Maar: veranderingen kunnen onrust opleveren, zeker in tijden van heersende krapte. Hoe kan deze transitie niet stressvol, maar juist motiverend zijn?
Werken vanuit het generiek kompas vraagt om het loslaten van kaders en werkwijzen die jarenlang normaal zijn geweest. Bij Novicare zijn we sinds onze oprichting in 2008 steeds bezig met het vormgeven van dat ‘anders werken’. Onderdeel daarvan is de transitie naar een nieuw organisatiemodel waarbij we – zoals in het generiek kompas ook wordt aangegeven – vooral kijken naar kwaliteit van leven en de rol van behandeling hierin. Daarom houden we, naast onze inhoudelijke en geaccrediteerde webinarreeks, nu ook een serie korte webinars voor managers en bestuurders over grote thema’s die spelen in de VVT.
Dit artikel blikt terug op het laatste 30-minutenwebinar dat nu terug te kijken is: Transitie zonder stress, hoe dan? In dit webinar namen bestuursadviseur Loes van Veen van Huize Het Oosten en Novicare-directeur Wencke van der Meijden ons mee in de vier elementen voor een soepele transitie:
1. Creëer urgentie en betekenis, ook voor zorgprofessionals
2. Betrek medewerkers door het persoonlijk te maken
3. Vertaal gedachtengoed naar praktijk: maak het praktisch voor alle betrokkenen
4. Veranker, evalueer en leer: meer aandacht met minder uren
Huize Het Oosten besloot afgelopen jaar een koerswijziging in te zetten in lijn met het generiek kompas. In hun zoektocht naar partners om hen in deze transitie te ondersteunen, kwam Novicare op hun pad. Vanuit een gedeelde visie wordt de volledige behandeldienst bij Huize Het Oosten sinds zes maanden ingevuld door Novicare. En zo’n transitie betekent verandering: iets dat in potentie onrust kan opleveren. Dat het ook anders kan, laten we graag zien aan de hand van bovenstaande vier elementen en de casus van Huize Het Oosten.
Belangrijk is dat het voor iedereen duidelijk is waarom deze verandering wordt ingezet. Beantwoord de vraag ‘waar doen we het voor’ vanuit het perspectief van de cliënt, de medewerker en de organisatie. Huize Het Oosten wilde doen wat echt belangrijk is voor een betekenisvol leven en kozen voor een visie vanuit Positieve Gezondheid: een benadering van gezondheid die uitgaat van veerkracht en eigen regie. Loes van Veen: “Positieve Gezondheid biedt een antwoord op vraagstukken die nu relevant zijn. Hoe houden we de zorg van goede kwaliteit, ook bij krapte? Wat kunnen we doen om oplopende zorgkosten te voorkomen? En hoe houden we het werk daarbij leuk?”
Novicare werkt met een stepped care werkwijze. Deze werkwijze zorgt ervoor dat je als behandelaar en zorgprofessional kunt doen waar je goed in bent en bevoegd voor bent. Het zorgteam is goed toegerust om basisvragen uit de dagelijkse praktijk zelf op te pakken, behandelaren houden zich bezig met de complexere zorgvragen. Via kennisoverdracht en scholing draagt Novicare bij aan de ontwikkeling van de zorgteams. Wencke van der Meijden: “We begrepen én onderschreven elkaars waarom. Daarom konden we dit ook zo goed gezamenlijk uitdragen. Uiteraard namen we ook alle medewerkers hierin mee.”
Loes van Veen, bestuursadviseur bij Huize Het Oosten
Novicare behandelaren en medewerkers van Huize Het Oosten werkten samen als veranderteam aan de transitie. Hierbij werd ruimte gecreëerd voor persoonlijke betekenisgeving, waarbij het nieuwe gedachtengoed eigen gemaakt kon worden. Loes van Veen: “We organiseerden sessies ‘Positieve Gezondheid’ met alle medewerkers, van zorgmedewerkers tot medewerkers huishouden, welzijn en techniek. Hierin vroegen we hen: wat betekent de visie voor jou persoonlijk? Iemand reageerde met de woorden ‘oh, je bedoelt: ken de bewoner en elkaar’. Prachtig: dat werd ons motto! Ook organiseerden we trainingen en scholingen over Positieve Gezondheid en persoonsgerichte zorg.”
Belangrijk is dat ieder de juiste rol in neemt bij het in de praktijk brengen van deze vernieuwende visie. Dat betekent ook: op elkaar vertrouwen. Loes van Veen: “Het is niet meer ‘de dokter zegt’, maar er wordt door de dokter aan het zorgteam gevraagd: hoe kijk je daar zelf tegenaan? Er is vertrouwen dat de zorgmedewerker de bewoner kent, weet wat voor hem of haar belangrijk is en vanuit daar signaleert.”
De volgende stap is het vertalen van het gedachtengoed naar de praktijk. Hierbij horen werkafspraken die in dit geval gebaseerd zijn op de stepped care werkwijze, waarbij ieders kennis en kunde optimaal wordt ingezet. Een onderdeel daarvan is taakherschikking. Loes van Veen: “Door bepaalde taken bij verpleegkundigen en verzorgenden weg te halen en andere taken juist toe te voegen, zagen we dat ze meer in hun kracht kwamen. Niet meer ‘alleen’ mensen wassen en hun steunkousen aan doen, maar echt naar de hele persoon kijken. Ze zijn nu verantwoordelijk voor het welbevinden van de bewoner, wat ervoor zorgt dat mensen veel meer plezier in hun werk ervaren.”
Werken volgens een stepped care werkwijze betekent iedere persoon op de juiste plek in het zorgproces. In het geval van Huize Het Oosten veranderde hierdoor bijvoorbeeld ieders rol binnen het thema mobiliteit. Loes van Veen: “De behandelaren die de (medische) fysiotherapie verzorgen bepalen het beleid om het lichaam zo goed mogelijk te laten bewegen. Maar het op peil houden van de gehele mobiliteit, is een verantwoordelijkheid voor alle betrokkenen: zorgmedewerkers, helpenden, de huiskamerbewoners en familie. Het thema mobiliteit staat nu veel steviger en beter op de kaart terwijl het aantal behandeluren is afgenomen. Dat heeft ons goed gedaan. Ik zie mensen nu veel vaker op allerlei verschillende manieren bewegen.” Wencke: “Als je er op een andere manier naar kijkt en uren anders inzet, kun je met minder uren het thema juist meer aandacht geven.”
En dan de misschien wel belangrijkste stap: zorgen dat de transitie écht verankerd raakt. Dit betekent onder andere goed monitoren of het doel bereikt wordt, en bijstellen waar nodig. In het begin werd er wekelijks geëvalueerd, later maandelijks. Loes van Veen: “We zijn tevreden met wat we in zes maanden hebben neergezet. En we blijven ons verder ontwikkelen. Zo willen we stepped care nog verder doorvoeren. In samenwerking met een tweetal andere kleinere organisaties onderzoeken we bijvoorbeeld of we bepaalde betrokkenen kunnen uitrusten met certificaten. Iemand die bijvoorbeeld veel ervaring heeft met welzijnsactiviteiten, zou dan een ADL certificaat kunnen halen. Een deel van die werkzaamheden kan dan door deze persoon overgenomen worden. We bekijken daarnaast of alle zorghandelingen in de piekuren moeten plaatsvinden, of dat het voor sommige bewoners juist fijner is als dat op een ander moment op de dag plaatsvindt. Ook onderzoeken we hoe we medewerkers welzijn en vrijwilligers goed kunnen inplannen in de roosters. Het geeft rust aan het zorgteam als zij weten dat er genoeg aandacht is voor de bewoners in de huiskamer.”
Wencke van der Meijden, directeur bij Novicare
De nieuwe manier van werken wordt ook op andere manieren geborgd. Wencke van der Meijden: “Het blijven uitdragen van de visie en blijven uitleggen waarom we dit doen, óók (of juist) aan de mensen die niet meteen ‘mee’ zijn. Het borgen van de werkwijze in beleid en opleidingsprogramma’s. En het benadrukken én faciliteren van de belangrijke rol van leidinggevenden en behandelteams in dit proces.”
Na een half jaar kijken we terug op een intensief traject, maar wel één met een soepel proces en mooie uitkomsten. Wencke van der Meijden: “Een transitie kan écht leiden tot meer tevredenheid en plezier onder werknemers, en daarmee betere zorg voor cliënten. Met als gevolg dat belangrijke thema’s met minder uren zelfs beter geborgd zijn dan voorheen.”
Wil je graag meer weten over (het organiseren van) deze transitie? Stuur een mail naar info@novicare.nl, we vertellen je er graag meer over. Bekijk ook onze 30-minutenwebinars en leer meer over onze toekomstbestendige manier van zorg organiseren.
Huize Het Oosten is een zelfstandige organisatie in Bilthoven met een bijzondere identiteit. Prettig wonen en vasthouden aan de eigen levensstijl staan voorop, ook als de behoefte ontstaat aan een combinatie van wonen en zorg in een meer beschutte omgeving. Bij Huize Het Oosten wonen ongeveer 300 senioren. Er werken 180 medewerkers en 75 vrijwilligers.
