De samenwerking tussen de praktijkverpleegkundige en de specialist ouderengeneeskunde in het Utrechtse Bartholomeus Gasthuis is nu ruim een jaar een feit. Een uitgelezen moment om de balans op te maken. Want zijn Moniek Neplenbroek (praktijkverpleegkundige bij Bartholomeus Gasthuis), José Poort (opleider bij Bartholomeus Gasthuis) en Stephanie Blindenbach (specialist ouderengeneeskunde bij Novicare) nog net zo positief als in het begin?
Al sinds 1367 is het Bartholomeus Gasthuis een plek in hartje Utrecht waar alles draait om een waardevolle dag voor ouderen. Het gasthuis verhuurt serviceappartementen, is er voor oudere binnenstadbewoners en heeft verpleeghuisplaatsen. Sinds 2012 verzorgt Novicare voor deze laatste groep de behandeldienst. Meerdere (para)medici brengen hier de gedeelde missie van goede, toegankelijke zorg voor ouderen in de praktijk. Ruim een jaar geleden ontstond de kans om stepped care binnen de medische behandeling verder vorm te geven, op een manier die voor beide partijen relatief nieuw was: door taken te delegeren van de specialist ouderengeneeskunde (SO) naar de praktijkverpleegkundige (PVK).
De praktijkverpleegkundige is een relatief nieuwe functie die sinds 2013 een landelijk kader kent en de laatste jaren steeds vaker wordt ingezet. De positionering ligt tussen de SO en de zorgteams. De PVK is geen zelfstandig behandelaar zoals de verpleegkundig specialist of physician assistant, maar werkt op basis van taakdelegatie van de SO. De PVK vormt de verbindende schakel tussen zorg en behandeling met een proactieve insteek. En die inzet bevalt goed bij Bartholomeus Gasthuis. Zo goed zelfs, dat al vrij snel een tweede PVK het team is komen versterken. Iedere PVK is gekoppeld aan één of meer vaste afdelingen, zoals somatiek, psychogeriatrie en hospice. Moniek werkt bovendien samen met de betrokken huisarts.
Begeleid door een projectleider van Novicare werkten Moniek en Stephanie aan de verdere ontwikkeling van de PVK-rol als brug tussen zorg en behandeling. Ze legden in protocollen vast wie wat doet, waarbij de eindverantwoordelijkheid bij de SO ligt. Het resultaat? “Door de samenwerking met Moniek heb ik meer ruimte om er echt voor de bewoner te zijn wanneer het nodig is”, vertelt Stephanie enthousiast. “Ik ervaar rust en duidelijkheid. Moniek neemt mij veel werk uit handen. Waar ik eerder bijvoorbeeld alle bloeddruk- en suikercontroles zelf deed, doet zij dit nu. Net als een deel van de controles bij complexe wondzorg. Dit maakt dat ik meer gefocust kan werken en meer tijd kan besteden aan bewoners met complexe zorgvragen en hun naasten.”
Stephanie vervolgt: “Ook heb ik meer ruimte om met collega’s te sparren. Hierdoor kan ik een betere behandeling uitzetten voor bewoners met complexere zorgvragen, bijvoorbeeld die met ALS of zij die palliatieve zorg nodig hebben.” Moniek: “Voor mij sprong dit er afgelopen jaar uit: Stephanie heeft mij meegenomen in de (on)mogelijkheden van de wensen rondom het levenseinde. Dit helpt mij in de gesprekken die ik met bewoners en families heb. Hierdoor kunnen we met elkaar nog beter tot passende zorg komen.”
Moniek Neplenbroek (PVK bij Bartholomeus Gasthuis) en Stephanie Blindenbach (SO bij Novicare)
“Ik ervaar rust en duidelijkheid. Dit maakt dat ik meer gefocust kan werken en meer tijd kan besteden aan bewoners met complexe zorgvragen en hun naasten.”
– Stephanie Blindenbach, specialist ouderengeneeskunde bij Novicare
Gemiddeld werken Stephanie en Moniek een dag in de week samen op locatie, al weten ze elkaar tussendoor ook te vinden. Moniek doet in lijn met het protocol ‘planbare zorg’ de voorbereiding van de visite op de afdeling. Zij filtert hierin haar eigen acties en zorgt ervoor dat het team de benodigde informatie en controles verzamelt, zodat de artsenvisite met Stephanie goed is voorbereid. Wanneer nodig bezoekt ze samen met Stephanie de bewoners. Moniek: “Als je met elkaar op de afdeling werkt en bewoners bespreekt, dan vormt de samenwerking vanzelf. Tussen ons, maar ook met het zorgteam en met andere disciplines.”
In het interview van een jaar geleden vertelde Moniek dat collega’s aangaven dat ze stralend door het huis loopt: “Zo is het nog steeds. Deze rol voegt echt waarde toe. Ik ben er bovendien trots op dat de PVK een functie is geworden die bij iedereen in het huis bekend is. We zijn laagdrempelig te benaderen door collega’s en ondersteunend aan de medisch behandelaren. Daarnaast vind ik het mooi hoe Stephanie en ik zijn gegroeid in ons wederzijdse vertrouwen. Als ik zeg dat de wondgenezing goed verloopt en dat we kunnen afbouwen met zalf of medicatie, vertrouwt zij mij. En als ik een situatie niet vertrouw, kan ik erop rekenen dat Stephanie meekijkt. Je groeit in je rol en je groeit ook naar elkaar toe. Dit komt de zorg ten goede.”
Stephanie beaamt dit: “Onderling voeren we heel goede gesprekken over wat nu echt van belang is voor iemand. En hoe we dit het beste kunnen organiseren. Dit vind ik een waanzinnig leuke manier van werken. Ik ben ervan overtuigd dat we anders de drukte, nieuwe patiëntengroepen en toenemende zorgzwaarte niet zo goed hadden aangekund als nu.
José Poort, opleider bij Bartholomeus Gasthuis
Bovenstaande laat zien dat goede zorg voor cliënten en werkplezier hand in hand gaan. José Poort is opleider bij Bartholomeus Gasthuis. In die rol is zij onder meer verantwoordelijk voor de training en coaching van zorgmedewerkers. Vanuit die positie ziet zij goed wat de komst van de PVK heeft veranderd op de werkvloer: “De PVK is regelmatig aanwezig op de afdelingen en kent het werk van de zorgteams uit eigen ervaring. We kunnen haar laagdrempelig vragen stellen, wat fijn werkt.” Ze vertelt dat er weleens onzekerheid heerst bij het zorgteam over het goed inschatten van de situatie, bijvoorbeeld bij een ziektebeeld waar de medewerker weinig ervaring mee heeft. “Moet ik hiervoor een arts bellen of is dit overdreven? Of neem ik juist een risico als ik de arts hiervoor niet bel? Op zulke momenten benadert het zorgteam de PVK, die haar kennis weer op het zorgteam overdraagt. Dat geeft de zorgteams en mij als opleider veel rust.”
“De praktijkverpleegkundige is laagdrempelig benaderbaar en draagt haar kennis over op het zorgteam. Dat geeft de zorgteams en mij als opleider veel rust.”
– José Poort, opleider bij Bartholomeus Gasthuis
Als groot pluspunt van haar rol noemt Moniek de ruimte die ze kan nemen om pas op de plaats te maken en van een afstandje te bekijken wat iemand nodig heeft. “Dit maakt dat je een situatie net anders beoordeelt dan wanneer je de hele dag in alle hectiek zorg verleent. Zo had een relatief jonge man met Parkinson incontinentieproblemen, wat al vervelend genoeg is. Je wilt tot een oplossing komen die hem in zijn waarde laat en hem zo min mogelijk beperkt in zijn dagelijkse leven. Dan zoek ik net zo lang tot ik een voor iedereen werkbaar alternatief heb gevonden. Maar ik blijf het ook vervolgen en evalueren. Dit leidt tot het sneller bijstellen van het zorgleefplan.”
“Het mooie is dat Moniek dit zelf initieert en proactief signaleert”, zegt Stephanie. “Eerst kwamen dat soort kwesties bij mij terecht, waar Moniek dit als praktijkverpleegkundige veel beter kan oppakken. Dat vind ik echt de toegevoegde waarde van deze samenwerking: ik heb simpelweg haar verpleegkundig inzicht niet. Soms bedacht ik vanachter mijn bureau iets dat niet werkte, dat voorkomen we hiermee.”
Volgens Stephanie valt of staat het succes van de werkwijze met het vastleggen van afspraken op papier: wie pakt welk stukje op? En wanneer haalt de PVK de SO erbij? Niet alleen om het juridisch veilig te maken, maar ook om goed en efficiënt te kunnen samenwerken. “Anders is het niet veilig en niet helder. Ik ben wel eindverantwoordelijk als medisch behandelaar. Als je hierover moet discussiëren, gaat alle tijdswinst weer verloren. Dankzij de uitgeschreven protocollen weten ook de nieuwe mensen in de organisatie precies wanneer ze bij de SO of de PVK moeten zijn.” Moniek vult aan: “Deze protocollen geven houvast. Omdat we ze samen hebben ontwikkeld, werken ze goed in de praktijk. We blijven dit dan ook doen. Na de protocollen voor onder meer opname, diabetes en CVRM, werken we nu bijvoorbeeld aan het protocol rond palliatieve zorg.”
José noemt nog een andere belangrijke factor voor het succes: “Het feit dat Moniek al werkzaam was in ons huis en hierdoor bekend met de praktijk. Deze volgorde werkt.” En wat bij een praktijkverpleegkundige echt niet mag missen, volgens Moniek? Een flinke dosis energie en enthousiasme: “Het werk is prachtig, maar nooit af. Ik vervul deze rol met veel trots en plezier, want we merken allemaal de toegevoegde waarde.”
Het voorbeeld van Bartholomeus Gasthuis laat zien hoe de PVK kan bijdragen aan betere kwaliteit van zorg én meer werkplezier in het team. Een waardevolle stap richting toekomstbestendige ouderenzorg. Benieuwd naar de mogelijkheden van taakdelegatie van SO naar PVK binnen uw organisatie? Lees de factsheet of stuur een mail naar info@novicare.nl, we gaan graag met u in gesprek.
