Hoe zorg je dat een cliënt niet alleen tijdens een behandelafspraak, maar 24 uur per dag de juiste aandacht krijgt? Zorgorganisatie Frion en Novicare werkten een stepped care werkwijze voor paramedici uit: een aanpak waarbij kennis niet verdwijnt zodra de behandelaar weg is, maar onderdeel wordt van het dagelijks leven. “Wanneer je puur vanuit de grootste impact op kwaliteit van leven kijkt, zijn juist de paramedische gebieden enorm belangrijk.”
“Wanneer we aan de slag gaan met stepped care, hebben we vaak de neiging om te beginnen met de medici”, vertelt Jet Wiechers, directeur bij Novicare. “Wij eerst ook. Want paramedici vormen vaak een kleinere groep behandelaren binnen een organisatie. Maar dat is zonde, want ook de paramedische gebieden hebben grote impact op kwaliteit van leven. Mobiliteit, voeding: dat zijn waanzinnig belangrijke zaken voor het levensgeluk van een cliënt.”
Mieke Draijer, medisch manager bij Frion
Dat vraagt om een andere kijk op zorg. Mieke Draijer, medisch manager bij zorgorganisatie Frion: “Je kijkt naar: wat hoort bij een gezond en fijn dagelijks leven? Wat helpt je om je goed te voelen? En waar is echt een specialist voor nodig? Die specialisten dragen hun basiskennis over aan de andere betrokkenen, waardoor zaken als bewegen en eten gedurende de dag steeds aandacht krijgen. Je zorgt zo voor een 24/7 omringing met de juiste zorg – niet alleen wanneer de specialist aanwezig is. Het is voor de cliënt veel beter als er in zijn directe omgeving steeds mensen zijn die die zorgtaak kunnen vervullen.”
“Je kijkt zo op een andere manier naar het beschikbaar stellen van de kennis van behandelaren”, vult Jet aan. “Worden dezelfde standaardvragen steeds gesteld, dan signaleert de behandelaar dat er kennis ontbreekt. Die kennis brengt de behandelaar vervolgens naar de zorgteams en andere betrokkenen toe. Een fijn bijkomend gevolg hiervan is dat deze werkwijze ook helpt om continuïteit en kwaliteit te borgen in tijden van krapte.”
Die krapte was voor beide partijen niet de belangrijkste reden om met dit thema aan de slag te gaan. Jet: “Deze gedachte is niet nieuw: onze en andere organisaties zijn hier al jaren mee bezig omdat het gewoon een goed idee is om kennis over en aandacht voor bijvoorbeeld beweging en voeding te borgen in de dagelijkse praktijk. Maar het praktisch maken ervan voor de ouderen- en gehandicaptenzorg gaat de laatste jaren steeds sneller.” Mieke: “Novicare heeft stepped care al praktisch gemaakt voor de medische as, wij voor de verpleegkundige as binnen Frion. Een logische volgende stap was aan de slag met de paramedici. En we zien nu wat het oplevert. Het werk wordt leuker wanneer je ingezet wordt voor dingen waar je echt voor nodig bent en de kwaliteit van zorg voor de cliënt wordt er beter van.”
Ook al levert het voordelen op, anders gaan werken is niet altijd makkelijk. Mieke, van oorsprong specialist ouderengeneeskunde, licht toe: “Op de werkvloer is het druk, behandelaren hebben de neiging overal op af te vliegen. Ze vinden het lastig om los te laten, waar dat soms prima kan.” Jet: “In de waan van de dag is het moeilijk afstand nemen: ook al heb je dezelfde vraag al vijf keer gehad, je beantwoordt hem steeds weer. Die reflex is diepgeworteld in ons zorgsysteem.” Mieke: “En omdat we het jarenlang zo hebben gedaan, is de deskundigheid bij de omringende groepen op de achtergrond geraakt.”
Behandelaren maken zich zorgen of het wel goed komt wanneer ze iets overdragen. Zorgteams zijn onzeker over hun kunnen. Mieke: “Mijn vraag aan behandelaren is dan: ‘wie doet het de andere 364 dagen?’. Onze manier van denken moet om. We denken dat de behandelaar altijd nodig is, maar veel zit ‘m in het werk van alledag: verpleging, verzorging, begeleiding. De mensen die die taken uitvoeren, hebben vaak niet door dat ze op zo’n moment echt hooggeschoold werk doen. En denken dat de behandelaar langs moet komen om het echt ‘goed’ te doen.”
Jet Wiechers, directeur bij Novicare
Loslaten betekent niet dat alles zomaar wordt overgedragen. “Helemaal loslaten is doorschieten”, zegt Jet. “Je moet kaders bieden en zorgen dat mensen weten wat ze wel en niet moeten of kunnen doen. Dat begint met een duidelijke taakverdeling en praktische hulpmiddelen om kennis over te dragen. Nabijheid van kennis is hierbij essentieel. Hybride werken en laagdrempelige toegang voor vragen tussendoor zijn daarom een belangrijke voorwaarde. Daarna is het: zelf doen waar het kan, opschalen waar het moet.” Mieke vult aan: “Kennis betekent ook weten waar jouw kennis ophoudt. Dit faciliteren we door dichtbij te blijven, adequaat te reageren bij vragen binnen een bepaalde reactietermijn en vooral ook: te blijven leren van elkaar. Dat doen wij ook.”
De nieuwe manier van werken wordt ook op andere manieren geborgd. Wencke van der Meijden: “Het blijven uitdragen van de visie en blijven uitleggen waarom we dit doen, óók (of juist) aan de mensen die niet meteen ‘mee’ zijn. Het borgen van de werkwijze in beleid en opleidingsprogramma’s. En het benadrukken én faciliteren van de belangrijke rol van leidinggevenden en behandelteams in dit proces.”
Ben je benieuwd hoe je deze werkwijze kunt toepassen in jouw organisatie? Stuur ons een bericht, we gaan graag met je in gesprek.
