Nieuws

08 april 2025

“Een goed begin is het halve werk”  

Als een cliënt verhuist naar een zorginstelling, start voor die persoon een nieuwe en vaak emotionele fase met intensieve zorg en behandeling. Hoe sluit je als medisch behandelaar aan bij de wensen en behoeften van de cliënt? En hoe vind je de balans tussen het bieden van passende zorg en het bieden van het gevoel van veiligheid dat een cliënt juist in deze fase zo nodig heeft? We vroegen specialist ouderengeneeskunde en medisch manager Nancy Lenaerts naar de uitdagingen van het opnameproces en welke kansen ze ziet voor verbetering.

Wat verstaan we nu precies onder een opname?

“Een opname wordt ook weleens een inhuizing of verhuizing genoemd. Een variatie in terminologie die meteen zichtbaar maakt dat verschillende aspecten belangrijk zijn bij een opname. Iemand laat, omdat het vanuit de zorg- en behandelbehoefte noodzakelijk is, zijn vertrouwde woonomgeving en soms zelfs partner achter. In die nieuwe woonomgeving moet de cliënt zich veilig voelen én de zorg en behandeling krijgen die passend en nodig is. Als medisch behandelaar brengen we op dit moment in kaart hoe we de verantwoordelijkheid voor de medische zorg verantwoord over kunnen nemen. Maar we kunnen juist ook helpen om rust te brengen. Door de cliënt en diens verwanten te laten weten dat we op de hoogte zijn van de medische situatie en dat de zorg wordt overgenomen. Ik zou daarom liever spreken over ‘inzorgname’. Dat doet meer recht aan onze rol.”

 

Loop je tijdens zo’n opnameproces weleens tegen uitdagingen aan?

“Helaas wel. We horen als medisch behandelaren vaak pas laat dat er een opname is, soms pas als de cliënt al op de afdeling is. Of de medische en medicatiegegevens zijn  niet aanwezig of zijn niet compleet. Ook merk ik dat de belevingswereld van medisch behandelaren en zorginstellingen niet altijd overeenkomen. Sommige zorginstellingen zien liever dat de cliënt eerst rustig acclimatiseert. Daar passen gesprekken over de medische zorg en wensen en behoeften van de cliënt – een belangrijke bouwsteen van het Generiek Kompas – volgens hen niet bij. Terwijl dit elkaar niet in de weg hoeft te zitten en juíst bijdraagt aan het voorkomen van onnodige zorg. We hebben namelijk beiden hetzelfde doel voor ogen: het bieden van passende en goede zorg, en het creëren van een gevoel van veiligheid.”

Je noemde net de bouwsteen ‘het kennen van de wensen en behoeften van de cliënt’ van het Generiek Kompas. Waarom is deze zo belangrijk voor het opnameproces?

“De kern van mijn vak is bijdragen aan kwaliteit van leven van mijn cliënten. Om dat te kunnen doen moet je je cliënt kennen op medisch én persoonlijk vlak. Wat is de aanleiding van de opname? Is deze vrijwillig of zijn er juridische kaders waar we rekening mee moeten houden? Wat is de medische voorgeschiedenis, welke medicatie wordt gebruikt en zijn er instabiele of nieuwe medische problemen die direct aandacht nodig hebben? Maar ook: wat zijn voor deze cliënt normale waarden van temperatuur of hartfrequentie? Hoe reageert iemand op bepaalde medicatie of als deze iets onder de leden heeft?

 

Het is minstens zo belangrijk om te weten hoe iemand in het leven staat: wie is er belangrijk voor de cliënt en hoe ging deze om met bepaalde life events? Wat betekent kwaliteit van leven voor deze persoon en hoe verhoudt dit zich tot de aandoeningen en/of beperkingen die iemand heeft? Als je die informatie mengt met de kennis en kunde die wij als SO in onze medische rugzak hebben, dan kom je tot een passend behandelplan. We kunnen dan goed aansluiten bij de wensen en behoeften van de cliënt, maar ook een stapje terug doen wanneer het past in de behandeling en dit voor de cliënt prettiger is. Ik vind het belangrijk om daar in de eerste dagen in te investeren. Dat wekt ten onrechte soms de indruk dat we een ‘medisch model’ willen hanteren, maar ik zie dat echt anders. Zo kun je juist onnodige of niet-gewenste zorg voorkomen. Het gezegde ‘een goed begin is het halve werk’ is hier echt van toepassing.”

Nancy Lenaerts, specialist ouderengeneeskunde en medisch manager

bij Novicare

Het Generiek Kompas roept op om samen te werken aan kwaliteit van zorg voor mensen met een zorgvraag en daarbij de wensen en behoeften van de cliënt centraal te stellen. Welke kansen biedt dat voor het opnameproces?

“Zoals onze directeur Jet Wiechers aangaf in een eerder interview is dit een belangrijke bouwsteen, maar ook een gevoelige. Het centraal stellen van de wensen en behoeften van de cliënt is namelijk niet iets nieuws, maar vormt de kern van ons vak. We hoeven dus niet het roer volledig om te gooien, maar het kan altijd beter natuurlijk. Ik zie deze bouwsteen vooral als een mooie kans om met elkaar in gesprek te gaan en het opnameproces ’hernieuwd’ vorm te geven.

 

Wij zijn nu bijvoorbeeld bezig om de afspraken over het aanleveren van medische gegevens te evalueren, bij te stellen en waar nodig aan te scherpen. Daarbij leggen we de nadruk op welke gegevens er al zijn. Nu worden standaard gegevens, die bekend zijn bij eerdere zorgaanbieders, vaak opnieuw uitgevraagd omdat dossiers te uitgebreid zijn of de overdracht ervan te ingewikkeld is. We onderzoeken of we kunstmatige intelligentie hierbij veilig ondersteunend kunnen inzetten, bijvoorbeeld voor het samenvatten van huisartsgegevens en de vertaling naar acties die we moeten oppakken of juist kunnen laten. Denk in dat laatste geval aan controles die de huisarts recent heeft gedaan, die hoeven wij bij opname natuurlijk niet nog eens over te doen.

 

Uiteindelijk wil iedereen vanuit overzicht en vertrouwen het goede gesprek aangaan met de cliënt, op het meest passende moment. Dat betekent afscheid nemen van vinklijstjes en dus echt een gesprek voeren waarin je de goede vragen stelt: wat als u valt en u breekt iets? Wat als u een hartstilstand krijgt? Alleen zo kun je aansluiten bij de wensen en behoeften van de cliënt. Het Generiek Kompas helpt om die gesprekken op gang te brengen en de zorgvraag nog meer leidend te laten zijn.”

Zo te horen vraagt dit om een proactieve rol. Waarom is dat zo belangrijk?

“Het is een dooddoener, maar wel eentje waar ik sterk in geloof: je krijgt maar één kans om een eerste indruk te maken. En als die niet goed is, sta je echt met 5-0 achter, een achterstand die je vaak niet meer weg kunt werken. Of we nu een rol als bestuurder, manager of zorgprofessional hebben; het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om dit vorm te geven. Dat vraagt om proactiviteit én leiderschap van ons allemaal.”

Meer nieuws

Meld je aan voor onze nieuwsbrief