Steeds meer ouderen en mensen met een beperking wonen langer thuis of in kleinschalige woonvormen. Daarom is daar ook meer vraag naar inzet van expertise. Tegelijkertijd groeit het tekort aan zorgprofessionals en is effectief werken dus belangrijker dan ooit. Hoe zijn deze bewegingen bij elkaar te brengen? In hun zoektocht naar toekomstbestendige manieren van werken, kwamen Philadelphia Zorg en Novicare onafhankelijk van elkaar uit op een vergelijkbaar hybride werkmodel. We spraken Esther Primowees (directeur expertise en onderzoek bij zorgorganisatie Philadelphia Zorg) en Jet Wiechers (directeur bij Novicare) over hun werkmodellen die flexibel schakelen tussen inzet op locaties, in de regio en op afstand.
Esther Primowees, directeur expertise en onderzoek bij Philadelphia Zorg
Voor wie zijn jullie er?
Esther: “Binnen Philadelphia bedienen we alle doelgroepen binnen de gehandicaptenzorg. We zijn actief in het hele land en verlenen zorg aan meer dan 9800 mensen op vooral kleinschalige zorglocaties. Daarvan hebben we er alleen al 600. Philadelphia is ruim zestig jaar geleden ontstaan vanuit ouders. Familieleden, vrienden en vrijwilligers maken dan ook een groot deel uit van de dagelijkse, informele zorg voor onze cliënten.”
Jet: “Novicare is actief in zowel de ouderenzorg als de verstandelijk gehandicaptenzorg. We geven gespecialiseerde behandeling op grootschalige locaties, maar ook in heel veel kleine locaties en bij mensen thuis. We willen mensen die dat nodig hebben toegang geven tot onze expertise én dat het werk haalbaar en leuk blijft voor behandelaren. Daar zetten wij ons voor in.”
Hoe kwamen jullie op deze hybride werkmodellen uit?
Jet: “Het is bij ons begonnen met de wens om ouderen en gehandicapten goede gespecialiseerde behandeling te bieden, ongeacht waar ze wonen. Op kleinere locaties en thuis kan je niet continu aanwezig zijn. Als je dan toch goede zorg wil leveren moet je zorgen dat behandelaren ook tussendoor – op afstand – goed bereikbaar zijn.”
Esther: “De meeste van onze locaties zijn kleinschalig, hier wonen maximaal 24 bewoners. Fulltime aanwezigheid van een verpleegkundige is op dergelijke locaties niet nodig, er zijn namelijk niet iedere dag grote medische ingewikkeldheden. Daaruit is ons werkmodel ontstaan. Locatieverpleegkundigen zijn slechts op aangewezen locaties aanwezig. Eén gebiedsverpleegkundige bedient meerdere zorglocaties. Kwaliteitsverpleegkundigen houden zich bezig met de preventieve kant van de zorg. En onze digiverpleegkundigen staan dag en nacht klaar om vragen op afstand te beantwoorden, inmiddels ook voor veel andere organisaties.”
Jet: “Onze zoektocht bracht ons uit bij een vergelijkbaar werkmodel als die Esther omschrijft, alleen werken wij met gespecialiseerd medisch behandelaren in plaats van verpleegkundigen. De modellen lijken sterk op elkaar. Op grotere locaties zijn medici vrijwel de hele week aanwezig op verschillende afdelingen, op kleinere locaties en thuis veel minder frequent. Landelijk hebben we ook een waarnemingscentrum waar medici direct bereikbaar zijn voor vragen tussendoor. We zijn dit nu aan het uitbreiden naar de andere disciplines.”
“Onze digiverpleegkundigen staan dag en nacht klaar om vragen op afstand te beantwoorden, inmiddels ook voor veel andere organisaties.”
– Esther Primowees, directeur expertise en onderzoek bij Philadelphia Zorg
Wat doet hybride werken met de kwaliteit van zorg?
Jet: “De wens in de langdurige zorg was vaak zo continu mogelijke aanwezigheid van behandelaren op een locatie. In de praktijk lukte dit overigens lang niet overal. Of er was sprake van schijnbereikbaarheid: een behandelaar is wel op locatie maar druk met andere dingen. Door het als normaal te omarmen dat je er soms niet bent, ga je de bereikbaarheid op afstand veel professioneler organiseren. In onze werkmodellen is er écht altijd iemand beschikbaar voor vragen die niet kunnen wachten. En de vraagsteller krijgt snel antwoord. We krijgen dan ook van samenwerkingspartners terug dat de bereikbaarheid verbeterd is, ook al had niet iedereen dat van tevoren verwacht.”
Esther: “Onze medewerkers geven aan deze manier van werken fijn te vinden, omdat er altijd een maatje aanwezig is. In onze kleinschalige settings werkt iemand vaak alleen, ook ’s nachts. Wanneer er dan een vraag opkomt en er kan niet meteen iemand ter plaatse komen, dan staat de digiverpleegkundige of een begeleider vanuit Digicontact direct klaar.”
Jet: “Een ander bijkomend voordeel is dat je kan zorgen dat behandelaren tijdens geplande momenten veel minder gestoord worden. En dat leidt er dan vervolgens weer toe dat behandelaren bewuster worden ingezet, wat een goede invulling van stepped care stimuleert. Bij die werkwijze doen we direct wat passend is, waarbij de talenten en bevoegdheden van zorgprofessionals maximaal worden benut.”
Esther: “Belangrijk is wel dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt over wie wat oppakt. Zodat ieder in de juiste rol zit.”
“Dit model geeft rust. Wanneer je eenmaal gewend bent om te werken met een hybride zorgmodel, heb je namelijk een beter vangnet.”
– Jet Wiechers, directeur bij Novicare
Jet Wiechers, directeur bij Novicare
Is zo’n werkmodel voor iedereen geschikt?
Esther: “Het model kan, zoals je ziet, toegepast worden in kleinere en grootschalige settings. Maar het is niet iets dat je even in een jaartje doorvoert: het is echt werk van de lange adem, waarbij je steeds weer blijft bijsturen. Belangrijk is dat je je langetermijnvisie helder houdt onderweg en heel duidelijk weet waarom je dit doet.”
Jet: “En als ik aan de lange termijn denk, geeft dit model me meer rust. Wanneer je eenmaal gewend bent om te werken met een hybride zorgmodel, heb je namelijk ook een beter vangnet. Bijvoorbeeld bij ziekte of tijdelijke extra schaarste aan medewerkers. Heerst er in een regio sowieso veel schaarste, dan is het werken met een dergelijk model al helemáál interessant. Je hebt dan de optie om tijdelijk meer op afstand te doen als het lokaal echt even niet lukt.”
En als er nog twijfel heerst?
Esther: “Sommige mensen zijn nog wat terughoudend omdat ze verwachten dat we onze eigenheid verliezen als we allemaal volgens een vergelijkbaar model gaan werken, maar je eigen kleur en identiteit mogen gewoon blijven bestaan. Die zit ‘m ook niet in hoe je visites voorbereidt of in hoeverre je volgens stepped care principes wil werken, maar in je eigen cultuur en visie. En die raak je niet zomaar kwijt.”
Jet: “Wanneer je werkwijzen uitrolt die samen met zorgprofessionals bedacht zijn, zoals wij beiden hebben gedaan, dan overtuigen die op inhoud. Als professionals dan weer andere professionals vertellen over deze werkwijzen, worden ze veel sneller overgenomen.”
Esther: “Daar sluit ik me graag bij aan. Profiteer van elkaar, maak gebruik van wat er al is. Waarom het wiel opnieuw uitvinden, als dat helemaal niet nodig is?”
Benieuwd naar de vernieuwende werkmodellen van Philadelphia en Novicare? Stuur een mail naar info@novicare.nl. We vertellen je er graag meer over.